In dit artikel laat ik jullie kennismaken met Lio, een jonge ruin die veel spanning opbouwde, waardoor zijn eigenaars zich niet meer veilig voelden als ze hem aan de hand hadden. Lio boeide zich namelijk onderweg naar de wei of piste al enorm op en zag zijn begeleiders niet meer staan. Hij was altijd al snel gespannen geweest, maar sinds een val bij het zadelmak maken was het nog erger geworden.
Van een cadeaubon naar een eerste training
Enkele keren per jaar sponsor ik op een wedstrijd waarbij ik dan cadeaubonnen als prijs geef. De cadeaubon is goed voor een gratis training die hetzelfde inhoudt als een kennismakingsles. Eén van de winnaars van de bon kwam op de dag van de wedstrijd zelf al informeren of de training ook voor een ander paard gebruikt kon worden. Uiteraard is dat geen probleem, de ruiters mogen hun cadeaubon inzetten voor een probleem en een paard naar keuze.
In dit geval was de hulpvraag gekomen voor hun jonge ruin Lio. De eigenaars hebben hem zelf gefokt dus hij is al van jongsaf aan bij hen waardoor ze ook zeker weten welke ervaringen hij allemaal gehad heeft. Ze wilden graag een training met Lio doen omdat hij extreem gespannen is, waardoor het zelfs gevaarlijk wordt als je hem aan de hand hebt.
Toen ik op de locatie aankwam, polste ik opnieuw naar het verhaal van Lio. Uiteindelijk bleek hij een ongeluk gehad te hebben bij het zadelmak maken. Daarbij heeft hij zich namelijk los getrokken en is er vandoor gegaan met de lijn achter zich en tussen zijn benen. Uiteindelijk is Lio onderuit gegaan en op de treinbiels terecht gekomen. Dit zijn dikke houten balken die ook worden gebruikt om de piste onderaan mee af te boorden.
Je kan je voorstellen dat deze negatieve ervaring zijn sporen nalaat. De eigenaars vertelden dat Lio altijd al wel gespannen van aard was, maar dat het sinds de val nog veel erger geworden is. Zelfs op stal staat hij niet altijd rustig en als ze hem naar de wei brengen lopen de eigenaars niet op hun gemak naast hem. Ik kon dit inderdaad al waarnemen als we ons gesprek deden bij de stal van Lio. Hij stond in het begin niet stil en knarste ook met zijn tanden. Ik toets in zo’n situatie altijd af of het trainingspaard ondertussen fysiek in orde is. In dit geval gebeurden de nodige check-ups op regelmatige basis.
Waar begin ik dan met mijn training bij zo’n verhaal?
Uiteraard krijg ik in 1 kennismakingsles dit probleem niet opgelost, maar het is steeds mijn intentie om op 1 training het paard zo veel mogelijk te laten ontspannen en tegelijk aan de eigenaars te laten zien wat er mogelijk is.
Bouw ik dan het zadelmak maken terug op of start ik toch met iets anders? Want in deze trainingssituatie liepen er verschillende ‘problemen’ naast elkaar:
- Lio bouwde in het algemeen enorm veel én snel spanning op.
- Hij was gevaarlijk aan de hand en zag je niet meer staan.
- Hij had een ongeluk gehad bij het zadelmak maken.
- De eigenaars wisten niet hoe ze best konden reageren op zijn gedrag, waardoor ze zelf onzeker werden.
Een heel belangrijke nuance in het verhaal van de eigenaars was dat ze niet meer op hun gemak naast Lio konden lopen. Voor mij is dat het belangrijkste startpunt. Want als je niet veilig naast je paard kan lopen en je weet tegelijk niet hoe je met zo’n gespannen pegeltje naast je moet omgaan, dan wordt het gevaarlijk. De kans is groot dat je dan in een vicieuze cirkel terecht komt, want zowel paard als eigenaar weten niet hoe best met de situatie om te gaan dus ze kunnen elkaar niet helpen. In dit geval versterkte dat de spanning nog harder.
Eerste check: aandacht van je paard vangen
Normaal gezien laat ik bij een training de eigenaars zelf met hun paard naar de piste lopen. Zo kan ik op een afstand de dynamiek tussen hen beiden beter zien en geeft mij het ook al een goed beeld van het karakter van het paard. Echter in de training met Lio gaf de eigenaresse heel duidelijk aan dat ze onzeker was en vroeg ze of ik de jonge ruin naar de piste wilde brengen.
Op het stuk van de stal naar de piste werd gauw duidelijk dat Lio al enorm veel spanning opbouwde en geen aandacht had voor mij. Hij wilde me constant voorbij steken, zijn hoofd ging van links naar rechts, hij stond te trippelen en wist niet waar hij het had. Op dat moment moet je kiezen of je van de weg richting piste al een training op zichzelf maakt of toch doorgaat tot aan de piste. Deze keuze dien je te maken om een grote ontploffing aan de piste te vermijden.
Hoewel Lio erg hoog in de spanning zat, reageerde hij toch op mijn aanwijzingen. Dit was verre van de ideale situatie, maar het feit alleen al dat hij aandacht had voor mij stelde me gerust dat ik ineens door kon naar de piste.
Hoe vang je zo’n paard dan op eens je in de piste aankomt?
Grondwerk en ontspanningsoefeningen
Eenmaal in de piste, startte ik met grondwerk en gebruikte allerlei voorwerpen om zijn aandacht af te leiden en zijn spanning te reguleren binnen een veilig kader. Als eerste ga je dan op verkenning en laat je toe om je paard op ontdekking te laten gaan als hij dat aangeeft. Dit bouwde ik met Lio dan verder op door moeilijkere dingen te vragen, maar hem binnen een bepaald kader nog wel nieuwsgierig te maken om iets te durven ondernemen.
Wanneer je dit goed aanpakt en de oefeningen afstemt op wat je paard op dat moment laat zien, kan je op korte tijd je paard leren om ontspanning te vinden. Wat je dan eigenlijk doet is een angstreactie omzetten naar een aandachtsoefening, waardoor je paard zichzelf beter kan reguleren.
Bij Lio waren onderstaande oefeningen ideaal om ontspanning te vinden:
- Hij durfde zijn hoofd laag te houden bij een yogamatje (aanraken was nog te moeilijk).
- Aan een skippybal durfde hij uiteindelijk wel te ruiken en deze aan te raken met zijn snorhaartjes.
- We hebben met een balkje gewerkt, maar dat had ik eerst verkeerd ingeschat (zometeen meer daarover).
- Aanraking met de stok met tape-bolletje was te moeilijk, dus dit heb ik aangepast naar aanraking met een opgevouwen handdoekje (duidelijke indicatie van een slechte ervaring met het zadelmak maken).
Lio liet heel goed zien wanneer hij weer opnieuw spanning aan het opbouwen was. Zo ging zijn hoofd alle kanten op, begon hij zwaarder te ademen, kwam heel dicht op mij lopen en spande zich in de borst en achterhand heel hard op. Deze zaken gebeurden echter zo kort op elkaar en quasi in een milliseconde zat hij op het topje van de ijsberg. En daar heb ik me bij één oefening serieus op mispakt.
Naar de signalen van je paard blijven kijken
Ik had ook balkjes op de grond gelegd en aangezien Lio al bijna vijf was, ging ik ervan uit dat hij er gemakkelijk over zou gaan. Als een paard dan toch twijfelt op dat moment, weet ik perfect wat ik moet doen. Echter doordat Lio zo extreem snel op zijn spanningshoogtepunt zat, nam hij een sprong tot bijna bovenop mij. Gelukkig dat ik constant op mijn veilige positie let, dus niets ernstigs aan de hand. Maar ik had dus de fout gemaakt om ervan uit te gaan dat hij die oefening makkelijk zou kunnen in plaats van beter naar zijn signalen te kijken.
De rest van de training heeft de jonge ruin geen grote uitspattingen meer gehad en ging het heel goed omdat ik zijn signalen nog beter in het oog hield. Zelfs de eigenaresse heeft rustig met hem enkele oefeningen kunnen doen en was heel blij dat ze nu handvaten had om hem op te vangen in momenten van spanning.
Zijn er stappen over geslagen bij het zadelmak maken?
Een belangrijke vraag bleef echter: Als je nu weet hoe snel Lio over zijn spanningsgrens ging, kan je je dan voorstellen dat er vermoedelijk grote stappen zijn overgeslagen bij het zadelmak maken?
Ik was er zelf niet bij, dus het zijn enkel vermoedens. Daarom ga ik enkele zaken opnoemen die vaak overgeslagen worden in het proces van zadelmak maken waardoor er voor veel paarden te grote stappen genomen worden:
- De algemene spanning opvangen en leren kennen bij je paard.
- Leren omgaan met verschillende situaties.
- Lijnen testen.
- Leren longeren zonder zadel.
- Wennen aan zadel en singel.
- Longeren met zadel (met één of twee lijnen).
- De ruiter nabootsen.
- Enzovoort.
Enkele van bovenstaande opgesomde zaken kan je tijdens één training samen nemen. Meestal splits je deze op over meerdere trainingen en ga je pas verder als je jonge paard ontspanning kan vinden in de situatie. Welk moment dit is, is voor elk paard anders. Blijf dus altijd goed de signalen van je paard in het oog houden en combineer dat met nieuwe stappen in jullie training.
Samen met je paard werken aan veiligheid en vertrouwen
Met dit blogartikel hoop ik je een goed inzicht te hebben gegeven in hoe ik te werk ga bij het trainen van gespannen paarden en hoe belangrijk het is om de juiste stappen te nemen en altijd de signalen van je paard in de gaten te houden.
Heeft jouw paard ook problemen met spanning? Of wil jij graag met je jonge paard aan de slag met de juiste stappen die voor hem haalbaar zijn?
Boek een kennismakingsles om de eerste stappen te nemen. Samen kijken we dan wat voor jouw paard haalbaar is en wat een goede opbouw zou zijn.