Als paardeneigenaar wil je het beste voor je paard. Je zorgt voor een uitgebalanceerd rantsoen, regelmatige training en goede verzorging. Maar hoe goed herken jij de spanningssignalen van je paard? Het niet tijdig opmerken van deze signalen kan leiden tot frustratie, stress en uiteindelijk gedragsproblemen. Gelukkig kan je leren hoe je spanning eerder herkent en aanpakt.
Een springpaard en een onverwachte les over spanning
Tijdens mijn opleiding tot gedragstrainer mocht ik voor mijn portfolio oefenen bij een gezin met een springpaard. Het paard had een wonde aan het been opgelopen na een wedstrijd, tijdens het wachten op de camion. De spanning van het hele gebeuren was hem duidelijk te veel geworden. En de wonde? Die was een rechtstreeks gevolg van zijn opgestapelde stress.
Toen ik arriveerde, zei de eigenaar meteen: “Je mag er alles mee doen, als ge maar niet zegt hoe ik moet rijden.” Slik, die kwam even binnen. Niet omdat ik iets met het rijden van plan was, maar die directheid was ik toen nog niet gewend.
Wat ik vooral zag, was een paard dat moeite had om spanning af te laten vloeien. Het halster aandoen lukte helemaal niet goed. Naar de wei brengen was telkens een gedoe en spannend met zo’n groot paard. En tijdens de verzorging van de wonde reageerde hij gespannen bij elke aanraking door met zijn been te maaien. Wat me opviel: zijn signalen waren er al langer, maar werden niet herkend. Had men deze spanningssignalen eerder opgepikt, dan was het misschien nooit tot dat accidentje gekomen.
Wat zijn spanningssignalen bij een paard?
Paarden communiceren continu via lichaamstaal. Spanning uit zich zelden in één keer als een grote uitbarsting. Meestal zijn er eerst subtiele signalen die aangeven dat je paard zich niet comfortabel voelt.
Veelvoorkomende spanningssignalen:
Lippen strak op elkaar of naar achter getrokken
Gespannen kaak
Staartzwiep
Niet meer knipperen met de ogen
Oren die naar achter staan
Onrustig gedrag zoals trappelen of dribbelen
Hoge hoofdhouding, wijde neusgaten
Niet elk paard toont spanning op dezelfde manier. Bij de één is het duidelijk zichtbaar, bij de ander eerder subtiel en verfijnd. Je paard toont meestal beiden afhankelijk van de situatie. Net daarom is het belangrijk dat jij je paard leert “lezen”.
Waarom is vroegtijdige herkenning belangrijk?
Wanneer je spanningssignalen niet opmerkt of negeert, kan dat snel veel erger worden en zich uiten in:
Gedragsproblemen zoals bijten, trappen of blokkeren
Vluchtgedrag zoals zich lostrekken of steigeren
Stress tijdens het rijden, trailerladen of dagelijks verzorgen
Zich afsluiten van de wereld
Vroegtijdige herkenning betekent dat je nog kan ingrijpen voordat de spanning oploopt tot explosief gedrag. Zo werk je aan de veiligheid van jullie beiden, vertrouwen van je paard in jou en een paard dat zich begrepen voelt.
Wat doe je als je spanning opmerkt?
Herkenning is stap één. De volgende stap is weten hoe je ermee omgaat.
4 praktische tips als je paard spanning krijgt:
- Pauzeer: Stop even met wat je doet. Laat je paard tot rust komen.
- Observeer de situatie: Wat lokt de spanning uit? Is het een geluid, een beweging, een herinnering aan een negatieve ervaring?
- Werk met ontspanningstechnieken: Denk aan grondwerk, focus op ademhaling of langere teugels onder het zadel.
- Vraag hulp: Gedragsproblemen los je niet altijd alleen op. Hulp inschakelen niks om je voor te schamen, maar een slimme zet.
Leer de kleine signalen echt zien
Iedereen herkent het paard dat briest of steigert. Maar zie jij het ook als je paard:
een minimale spanning rond de mond toont?
zijn staart meer zwiept dan normaal?
plots niet meer met zijn ogen knippert?
zijn oren niet helemaal ontspannen houdt?
Deze kleine signalen zijn de echte goudmijntjes. Ze geven je info voordat het gedrag escaleert. Als je deze leert herkennen, kan je gedragsproblemen vaak helemaal vermijden.
Train je oog met videomateriaal
Wil jij je observatievermogen aanscherpen? In mijn online videotraining ‘Spanningssignalen bij paarden’ leer je:
Welke signalen stress of spanning verraden
Hoe je deze herkent om grotere problemen te voorkomen
Met twee oefenreeksen je oog trainen in het lezen van spanningssignalen
👉 Klik hier als jij dit ook wil kunnen
Door spanningssignalen op tijd te herkennen, werk je niet alleen aan het welzijn van je paard, maar ook aan een veilige, ontspannen samenwerking. Jij leert beter kijken en je paard voelt zich echt begrepen. Win-win voor jullie allebei.